Şems-i Mağribî’nin Hayatı ve Etkilendiği Şairler

Hicri 8. yüzyılın sonları ve 9. yüzyılın başlarında yaşamış, kendinden söz ettirmiş, meşhur, mutasavvıf şair Şems-i Mağribî Fars edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Daha çok manzum eserleri ile tanınır. Divanında 199 gazel, 35 rubai, 4 kıta ve 3 terci-i bent bulunur. Eserlerini daha çok Farsça kaleme almış olup, gazellerinde yer yer Arapça beyitlere rastlanıldığı da görülür. Şiirlerinde vahdet-i vücûd meselesine çokça yer vermiştir. Şiirlerinin fikrî yapısı genellikle İbnü’l-Arabî ile yakından ilişkilidir. İbnü’l-Arabî ile aynı dönemde yaşamamış olsa da kendisinden üveysî yol ile feyz almış olduğu görülür. İbn’ül Arabî’nin silsilesinden gelen bir zata intisap ederek sık sık Kuzey Afrika tarafına yolculuk eder. Bu seyahatleri nedeniyle Mağribî lakabıyla anılır. Bu çalışmada Şems-i Mağribî’nin hayatına kısaca değinilip etkilendiği şairler tespit edilmeye çalışılmıştır. Mağribî, kendisinden önceki yüzyıllarda yaşamış pek çok şairin şiir tarzından oldukça etkilenmiş ve etkilendiği şairlerden bazı beyitlerinde bahsetmiştir. İlgili beyitler tespit edilip Mağribî’nin düşünce dünyasına yön veren şairler sunulmak istenmiş, bilhassa Mağribî’nin etkilendiği şairlerin beyitlerine benzer şiirlerine yer verilmiş ve Türkçeye tercüme edilmiştir. Özellikle Senâî-yi Gaznevî, Fahreddîn-i Irâkî, Ferîdüddîn-i Attâr’ın şiirlerinin yapılarından, usul ve tarzlarından, vezinlerinden nasıl etkilendiği örnekler verilerek incelenmiştir